وقتی «محمدابراهیم» آبدارچی و چهارپاردار ناصرالدین‌شاه از او لقب «امین‌السطان» را دریافت کرد، موقعیت و فرصت را برای خرید زمین و باغ و ساخت خانه‌ای اعیانی در محدوده لاله‌زار مناسب دید و به خوبی از آن استفاده کرد.

بعد از محمد ابراهیم‌خان ،خانه‌باغی که در لاله زار ساخته بود به پسر دومش میرزا علی اصغرخان امین‌السلطان، رسید. پسر باهوش و کار بلدی که در دوران ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و محمدشاه ردای صدرات را پوشید. با قدرت گرفتن علی اصغرخان مخالفان او در حکومت هم بیکار ننشستند و در پی همین مخالفت‌ها عباس صراف، اتابک اعظم را ترور کرد و عمارت زیبا و معروفش در لاله‌زار سهم نوادگانش شد تا اینکه سال ۱۲۹۵ ورثه این ارثیه را را به رحیم اتحادیه تبریزی فروختند.

از آن به بعد عمارت امین‌السطان به خانه اتحادیه معروف شد. معماری خانه اتحادیه یادگار دوران قاجار است و طرح کلی آن مانند، بسیاری از خانه‌های دوران قاجار دارای اندرونی و بیرونی دارد . در دو سمت بنا درهای ورودی و خروجی قرار گرفته است. در ورودی سمت خیابان لاله زار سردر و ستون نیم گرد، توکاری در دو سمت ورودی است. قوس بالای در با آجرهای تراش دار تزیین شده است و در سردرآن قاب اسماء جلاله به چشم می‌خورد.

در قسمت شمال شرقی باغ ورودی‌ای قرار دارد که بالای آن به طول ۲ متر مقرنس‌کاری شده است. مقرنس‌کاری‌های این بخش به صورت چهارکاسه‌ای بوده و دارای ۲ آویز هستند. عمارت دوم کمی‌ دورتر از این ورودی مقرنس‌کاری شده با درهایی فلزی و ۲ ستون سنگی قرار دارد.

سال ۱۳۵۳ بود که طبقه دوم این عمارت برای ساخت سریال دایی جان ناپلئون مرمت و بازسازی شد و بعد از آن نام خانه اتحادیه با این سریال گره خورد. عمارت سوم در مرکز و شمال باغ قرار داشته و شکلی L مانند دارد. در روبروی این عمارت حوضی بزرگ و زیبا قرار گرفته و تمامی‌ سردرهای آن گچ‌بری‌های زیبا و سنتی دارند و در بخش‌های زیرین دیوار آجرچینی‌های مختلف را می‌توان دید.

بین عمارت سوم و چهارم عمارت دیگری قرار دارد که از دوران امین‌السلطان مانده و بجز چند دیوار و ستون و یک شومینه چیز دیگری از آن باقی نمانده بود. آتش‌سوزی عمارت در روز کودتای ۲۸ مرداد، یکی از اتفاقات مهمی تاریخی خانه اتحادیه است. دلیل این آتش‌سوزی اجاره یکی از عمارت ها به حزب توده بود که آثار آن تا زمان بازسازی مجدد در سال ۱۳۹۴ باقیمانده بود. خانه اتحادیه به مرور زمان شکوه و جلالش را از دست و داد و متروکه شد تا اینکه سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و از سوی سازمان زیباسازی خریداری شد و بعد از ۵ سالی مرمت بهسازی از سال ۱۳۹۴ این خانه تاریخی با عنوان «خانه تهران» کاربری فرهنگی دارد.

همشهری آنلاین