درحالی‌که نیازهای اساسی محله‌های کوچک و فقیرنشین از جمله زیرساخت‌های فاضلاب، آب پاک و مدیریت زباله باید برآورده شود، اهمیت مداخلات در مقیاس کوچک مانند زیباسازی نیز غیرقابل انکار است. این مداخلات فراتر از زیباسازی، نتیجه چشمگیری در ارتقای روحیه جامعه و محافظت از سلامت روان ساکنان دارد.

زیباسازی محله‌های فقیرنشین برزیل

اقدامات سیاسی، شهری و اجتماعی که در محله‌های فاولای برزیل انجام شده است، دیدگاه متناقضی درباره آنها ایجاد کرده است. با وجود اینکه نام فاولاها اغلب همراه با فقر، بیماری و جرم شنیده می‌شود، اما تجسمی از زیبایی‌شناختی در یک جامعه به شمار می‌آیند و زادگاه عناصر فرهنگی مشهوری در سراسر جهان هستند. در آغاز قرن بیستم، فاولاها به عنوان مناطقی برای فقرا و بیکاران در نظر گرفته می‌شدند، از دهه ۱۹۳۰ تا ۱۹۵۰، دولت تلاش‌هایی برای حل مشکلات فاولاها انجام داد اما با این حال، در دهه ۱۹۸۰، داستان دوباره تغییر کرد و آن‌ها را به کانون جرایم سازمان یافته و قاچاق مواد مخدر تبدیل کرد و همین امر دلیل شکل‌گیری واحدهای پلیس در سال‌های بعد شد. در سال‌های گذشته، به جای لفظ فاولا از کلمه جامعه برای این محله‌ها استفاده می‌شود که نشان‌دهنده پذیرفتن این محله‌ها نه به عنوان بخش حاشیه‌ای، بلکه به عنوان بخش‌های جداناپذیری از شهرهای برزیل است. در کنار این تغییر، تمایل به زیباسازی این مناطق نیز افزایش یافته است و برگزاری تورهای گردشگری یکی از اقداماتی است که درنتیجه طرح‌های زیباسازی اجرا می‌شود. هرچند این اقدام از دید بیرونی، نوعی بهره‌برداری از این محله‌ها به حساب می‌آید اما ساکنان آن را فرصتی برای مشارکت در بازارهای تجاری و گردشگری می‌دانند.

رنگ‌آمیزی نمای خانه‌ها در فاولا

رنگ‌آمیزی گسترده نمای خانه‌ها در فاولاها بخشی از این چشم‌انداز جدید است که هویت فاولا را به عنوان یک نماد بصری در شهرها تقویت می‌کند. نمای پرانرژی خانه‌های رنگارنگ توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند و به هنرمندان محلی الهام می‌بخشد و به این ترتیب به عنوان وسیله‌ای برای ترویج پذیرش واقعیت فاولا به عنوان یک دارایی فرهنگی مثبت عمل می‌کند.

ایده رنگ‌آمیزی و نقاشی دیوارها جدید نیست و بارها در طول تاریخ فاولاهای برزیل، با اهداف مختلفی انجام شده است. برای مثال، مدیران شهرداری زمانی پیشنهاد رنگ‌آمیزی فاولاها را مطرح کردند تا به آنها حال‌وهوای یونانی بدهد. مثال دیگر مربوط به زمانی است که قاچاقچیان جمعیتی را بسیج کردند تا خانه‌هایشان را به رنگ سبز رنگ‌آمیزی کنند تا پیدا کردن افراد فراری برای پلیس دشوارتر شود. طرح ابتکاری جدید فراتر از زیباسازی، شامل مواردی است که کل جامعه را در بر می‌گیرد و قدرت مداخلات در مقیاس کوچک را در بهبود زندگی روزمره ساکنان نشان می‌دهند و همین امر آن را از ابتکارات پوچ گذشته متمایز می‌کند.

تأثیرات اجتماعی رنگ‌ها بر جوامع

تأثیر رنگ‌ها بر معماری و محیط‌های شهری غیرقابل انکار است؛ رنگ‌ها می‌توانند نمادی از تجدید و دگرگونی باشند و باعث ایجاد تحول در شهر شوند. آن‌ها می‌توانند حتی بر رفتار اجتماعی ساکنین تأثیر بگذارند و بر شکل‌گیری احساسات افرادی که در آن جامعه زندگی یا از آنجا بازدید می‌کنند، اثر مثبت مستقیم داشته باشند. پروژه نوسازی شهر سنترال سنت گیلز لندن، نشان می‌دهد که چگونه رنگ می‌تواند جان تازه‌ای به یک منطقه بدهد و میزان مشارکت، احساس تعلق و کیفیت زندگی شهری را در بین ساکنان بهبود ببخشد. این موضوع همچنین در مداخلات اخیر که بر فاولاهای آمریکای لاتین انجام شده، مشهود است.

در سال ۲۰۰۶، جامعه سانتامارتا در ریودوژانیرو با تصاویری از نماهای رنگارنگ که در سراسر جهان پخش شد، توانست توجه جهانی را به خود جلب کند. این تغییر بخشی از پروژه نقاشی فاولا بود که توسط هنرمندان هلندی رهبری می‌شد و با استقبال ساکنان مواجه شد. برای پیشرفت این پروژه، هنرمندان زمان قابل‌توجهی را صرف زندگی در آنجا و ایجاد یک شبکه حمایتی کردند. رویکرد خلاقانه آنها بر مبنای یک منطق دقیق یا ساختار از پیش تعریف‌شده نبود، بلکه از یکی شدن آنها با مردم محلی پدیدار می‌شد و درک پویایی فاولاها که اغلب نادیده گرفته شده بود. علاوه بر اینکه تمام مداخلات با همکاری ساکنین جوامع انجام می‌شد، آنها به عنوان بخشی از طرح ابتکاری خود، به اعضای جوان جامعه در زمینه نقاشی آموزش دادند و ابزاری برای نمایش ایده‌ها در اختیارشان قرار دادند. با موفقیت این پروژه، یک برنامه اجتماعی رسمی ایجاد شد که در آن ساکنان جوامع به طور فعال درگیر و مشغول به کار هستند. به تازگی، در یکی از فاولاهای سائوپائولو، پروژه نقاشی فاولا مأموریتی را برای تغییر نماهای جامعه آغاز کرده است که هدف آن فراتر از زیبایی‌شناسی و ارتقای مهارت‌های کارگران درگیر در فرآیند نقاشی است. کارگران از طریق جلسات آموزشی با موضوع کار در ارتفاع و تکنیک‌های نقاشی، فرصت‌های توسعه حرفه‌ای را دریافت می‌کنند. علاوه بر این، برای حمایت از اقتصاد محلی، تمام مواد مورد استفاده برای این پروژه از کسب و کارهای محلی در جامعه تأمین می‌شود.

در سال ۲۰۱۵، جمعی از هنرمندان مکزیکی طرح مداخله‌ای چندوجهی را در یکی از محله‌های نزدیک مکزیکوسیتی آغاز کردند که از نقاشی دیواری سنتی مکزیکی الهام می‌گرفت. با اجرای این طرح بیش از ۲۰۰ خانه تزئین شد که مساحتی بالغ بر ۲۰ هزار متر مربع را پوشش می‌داد. مجریان این طرح با تعامل نزدیک با ساکنان، از داستان‌های آنها برای ایجاد نقاشی‌های دیواری استفاده کرد. این شکل جدید از نقاشی دیواری مکزیکی که ریشه در توافق و اتحاد جامعه دارد، ۴۵۰ خانواده را به طور فعال درگیر کرد و آمارهای دولتی حاکی از کاهش میزان جرم و جنایت پس از شروع پروژه است. این نتیجه مثبت احتمالاً به توانمندسازی جامعه و ساکنان آن، ارائه روایت‌های جایگزین در جامعه و در عین حال تقویت حس اتحاد و تعلق بین ساکنان مربوط می‌شود.