«باغ دلگشای شیراز» یادگار پیش از اسلام

بی‌تردید معیارهای متعددی برای تعیین رفاه یک شهر وجود دارد که یکی از این معیارها، وجود باغ (قدیم‌ها) و پارک (این روزها) است. اگر با همین یک معیار شیراز را مورد ارزیابی قرار دهیم متوجه خواهیم شد این شهر تقریباً همیشه از شهرهای مرفه ایران بوده است. در باغ‌های شیراز از نظر معماری خاص گرفته تا آب ‌و هوای بسیار مناسب همه دست‌ به‌ دست هم داده‌اند تا در صدر فهرست جاهای دیدنی شیراز قرار گیرند و باغ دلگشا یکی از زیباترین این باغ‌هاست.

ماهیت دلگشایی باغ
از حضور در باغ دلگشا متوجه می‌شوید در واقع دلگشاست. مشخص نیست چه کسی این اسم را برای باغ انتخاب کرده، اما هر کس بوده انتخاب درستی داشته است. دلگشا کلمه پرمفهومی برای این باغ دوست‌داشتنی است. باغی پر از جاذبه‌های گردشگری و دیدنی که حس و حال بسیار خوبی دارد.
نام باغ و جاذبه‌های تاریخی که می‌آید، اغلب مردم انتظار دارند مکانی ساخته ‌شده از خشت‌ و گل را ببینند. فضایی خاک گرفته و قدیمی که بوی قدمت از زمینش بلند می‌شود، اما این باغ این ‌گونه نیست. اگر به دنبال موقعیتی با چنین شرایطی می‌گردید اصلاً نباید سراغش بروید.
باغ دلگشای شیراز محیطی ساده، اما شلوغ دارد. شلوغ از نظر تنوع موقعیت‌ها و ساده از رنگ زمینه سبزی که دارد. فضای باغ به ‌صورت منظم طوری طراحی ‌شده که هزاران درخت در آن کاشته شود. محوریت باغ البته با عمارت وسط آن است، اما این درختان باغ هستند که ماهیت دلگشایی را به این باغ می‌دهند.

تاریخچه
از نظر آب ‌و هوایی هیچ اِن‌قُلتی در شرایط باغ نیست، یعنی عالی است و نمی‌توان از آن ایراد گرفت. محیطی جذاب‌ و ‌دوست‌داشتنی، لذت‌بخش و رؤیایی که می‌توانید از بودن در آن لذت ببرید. یکی از ویژگی‌های بارز باغ دلگشای شیراز که در ادامه بیشتر درباره‌اش می‌خوانید موقعیت مکانی آن در دامنه تپه بلند شیراز است. این باغ از پیش ازاسلام نفس کشیده و وظیفه دلگشایی مردم را بر عهده داشته است. خیلی از دوره‌ها افراد خاصی مالکیتش را به‌ دست گرفتند، اما خودشان می‌دانستند که نمی‌توانند چنین گوهری را از چشم همه دور نگه دارند. حاج ابراهیم اعتمادالدوله در دوران قاجار، نواب ‌رضا قلی‌ میرزا، میرزا علی‌اکبر قوام‌الملک و… از جمله کسانی بودند که در دوره‌های مختلف مالک این باغ بودند، اما هیچ‌ کدام از آن‌ها نمی‌دانستند تا زمانی که مردم در باغ رفت ‌و آمد نداشته باشند، شرایط رکود آنجا ادامه دارد.

رد پای کریم‌خان زند
این باغ در دوره‌های مختلف توسط پادشاهان یا افراد خاص توسعه پیدا کرد. بهترین آن‌ها علی‌اکبر قوام‌الملک بود که همراه پسرش ایوان‌های عمارت باغ را ساخت و در قسمت‌های مختلف آن حمام و ساختمان‌های دیگری بنا کرد. یکی از کسانی‌ که رد پای عملکرد بسیار خوبش در توسعه این مکان دیده می‌شود، کریم‌خان زند است. کریم‌خان با حضورش در شیراز کمک زیادی به رشد و توسعه این شهر کرد. باغ دلگشا در دوره زندیه به خصوص پادشاهی کریم‌خان رشد کرد در حالی ‌که پیش از آن یعنی در دوره نادرشاه رکود بسیار زیادی بر آن حاکم بود.

موقعیت جغرافیایی
باغ دلگشا در نزدیکی آرامگاه سعدی واقع ‌شده است و به ‌طور دقیق‌تر در جنوب تنگ آب‌خان و در دامنه‌ کوهستان قرار دارد و در حال حاضر نگهداری از آن به شهرداری سپرده ‌شده است.