بازخوانی هویت‌های معماری رشت برای دانش‌آموزان
گیلان میدان مرکزی شهر رشت، امروز پنجم اردیبهشت ماه محل حضور دانش‌آموزانی بود که آمدند تا روایت ساخت یک میدان را ببینند و بشنوند. میدان مرکزی شهر رشت روزگاری گورستان عمومی شهر بود و در سال ۱۳۰۲، ساختمان‌هایی با معماری متفاوت از آن سربرآوردند. این میدان از سال ۱۳۹۵، تبدیل به پیاده راه فرهنگی رشت شد و حالا به جای بوق ماشین و تردد خودروها، شهروندان و گردشگران در آن قدم می‌زنند.
رشت‌گردی ویژه کودکان و نوجوانان، عنوان برنامه‌ای بود که امروز به همت حوزه بازآفرینی سازمان عمران برنامه‌ریزی و اجرا شد تا دانش‌آموزان به عنوان آینده‌سازان این شهر، از نزدیک با هویت‌های معماری شهرشان آشنا شوند. در این برنامه که با حضور دختران دانش‌آموز همراه بود، نحوه ساخته شدن بناهای شاخص میدان شهرداری و روایت چگونگی تبدیل گورستان مرکز شهر به بناهای عمومی عام‌المنفعه را از نزدیک شنیدند.
رشت‌گردی ویژه کودکان و نوجوانان، عنوان برنامه‌ای بود که امروز به همت حوزه بازآفرینی سازمان عمران برنامه‌ریزی و اجرا شد تا دانش‌آموزان به عنوان آینده‌سازان این شهر، از نزدیک با هویت‌های معماری شهرشان آشنا شوند. در این برنامه که با حضور دختران دانش‌آموز همراه بود، نحوه ساخته شدن بناهای شاخص میدان شهرداری و روایت چگونگی تبدیل گورستان مرکز شهر به بناهای عمومی عام‌المنفعه را از نزدیک شنیدند.
برج بلدیه رشت، با آن ساعت‌هایش، برای دانش‌آموزان از این منظر مهم بود که متوجه شدند این برج قبلا کارکرد دیدبانی برای شهر داشته است. مهری شیرمحمدی، راهنمای گروه در توضیح چگونگی تبدیل برج دیدبانی به برج ساعت توضیح داد: برج بلدیه به ارتفاع ۲۵متر، ابتدا به عنوان دیدبانی ساخته شد و یک نفر روزانه مامور بود بالای برج بایستد و شهر را از چهار جهت رصد کند.
وی افزود: سقف خانه‌های رشت در گذشته عمدتا گالی پوش بود و معدود خانه‌های اعیان با سفال پوشیده می‌شد. همین عامل از یک سو و وجود بادهای گرم و حوادث طبیعی و غیرطبیعی موجب آتش‌سوزی‌های متعددی در شهر می‌شد و حتی در تاریخ این شهر بارها بازار بزرگ رشت دچار آتش‌سوزی‌های گسترده شده است. به همین دلیل بلدیه یا همان شهرداری، برج بلندی می‌سازد تا بتواند اینگونه حوادث را سریع رصد کند. یک ماشین آتش‌نشانی هم همیشه نزدیک این عمارت بود و وقتی از بالای برج، نگهبان، مثلا آتش‌سوزی را می‌دید، با چکش مخصوص، زنگ برج را به صدا در می‌آورد و ماشین آتش‌نشانی با تلمبه دستی‌اش به محل حادثه می‌رفت.
وی، همچنین روایت چگونگی ساخت نخستین خیابان‌های رشت و بناهای باشکوهی همچون کتابخانه ملی را تعریف کرد و با اشاره به تصویر نصب شده بر داروخانه کارون در ابتدای خیابان اعلم الهدی، از کودکان خواست تا درباره مؤسس نخستین داروخانه کشور یعنی آرسن میناسیان بیشتر تحقیق کنند. مردی که در زمان جنگ جهانی دوم و با تشدید بیماری تیفوس که موجب مرگ کودکان می‌شد، با توزیع داروی رایگان در داروخانه‌اش، جان خیلی‌ها را نجات داد.
بازارچه و باغ سبزه میدان، یکی دیگر از مکان‌های مورد بازدید بود.
این راهنما، درباره ساخت بازارچه و باغ سبزه میدان توضیح داد: سبزه میدان، نخستین تفرجگاه عمومی رشت بود. این باغ در دوره ناصرالدین شاه قاجار و به دستور قاسم خان والی، حاکم وقت گیلان، ساخته شد. در این باغ کافه‌ای هم به دستور شهرداری ساخته شد تا کسانیکه برای تفرج به باغ می‌آمدند، در این کافه از آنها پذیرایی شود. بعدها ساختمان کافه تبدیل به کتابخانه «استاد ابراهیم پورداود» شد.
شیرمحمدی، با اشاره به تابلوی سردرب «سینما شهر طلایی» در مقابل سبزه میدان گفت: شهر رشت، در زیرساخت‌های فرهنگی پیشرو بود، این سینما یکی از نخستین سینماهای ساخته شده در رشت است که مرحوم بافکر، کارخانه برنج کوبی خود را می‌فروشد تا برای مردم این شهر سینما بسازد.
«عمارت قدیری»، یکی دیگر از مکان‌های مورد بازدید بود. این خانه دوره قاجار در محله سبزه میدان قرار دارد و اکنون به عنوان ساختمان اداری اداره میراث فرهنگی شهرستان رشت تغییر کاربری یافته است. بازدید از موزه مردم‌شناسی بیستون و آشنایی دانش‌آموزان با یافته‌های باستان‌شناسی از تپه‌های تاریخی گیلان، بخش دیگری از برنامه بود.
در پایان برنامه، دانش‌آموزان با حضور در یک خانه تاریخی که تبدیل به کافه موزه عکس شده است، از نزدیک با تغییرکاربری یکی از خانه‌های تاریخی شهر آشنا شدند. این خانه به‌جا مانده از دوره پهلوی در محله سبزه میدان، اگرچه عنوان کافه را دارد، ولی برای علاقمندان به تاریخ عکاسی این شهر یک مکان فرهنگی است.
خاطره محجوب، معاون بازآفرینی سازمان عمران شهرداری رشت، در گفت‌وگو با ایسنا، پیرامون اجرای این برنامه اظهار کرد: یکی از عناوین مصوب رشت، «شهر دوستدار کودک» است که از سال ۱۳۹۸ تصویب شده که یکی از وظایف حوزه بازآفرینی سازمان عمران، اجرای برنامه‌های آموزش محور برای کودکان و نوجوانان است و باتوجه به وظایف این سازمان در شناسایی، حفظ و احیاء بناهای تاریخی بجا مانده از رشت قدیم، برنامه رشت‌گردی برای دانش‌آموزان اجرا شد تا بتوانند از نزدیک با هویت‌های معماری آشنا شوند.
وی با بیان اینکه پیش از این نیز چنین برنامه‌های رشت‌گردی برای کودکان اجرا شده است، افزود: بسیاری از دانش آموزان، نمی دانستند که شهر رشت یکی از شهرهای پیشرو در اجرای تئاتر بوده و وقتی از نزدیک تماشاخانه رشت و چگونگی ساخت آن را برایشان توضیح دادیم، برای آنها جالب توجه بود.
محجوب ادامه داد: اگرچه دانش‌آموزان با مفهوم ارسی آشنا بودند، ولی برای نخستین بار توانستند پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگی را در خانه قدیری ببینند.
ایسنا
درباره نویسنده
نویسنده